Wat is een nierbekkenontsteking?

Ooit gehoord van het nierbekken? Niet iedereen weet namelijk wat dit kleine opvangreservoir doet. Soms wordt het nierbekken ook wel vergeleken met een pomp. Het nierbekken is een klein, trechtervormig gedeelte van de nier van waaruit de urine via de urineleider naar de blaas stroomt.

Een nierbekkenontsteking, of ook wel pyelonefritis genoemd, is een ontsteking aan de wand van het nierbekken. Bij pyelonefritis is het mogelijk dat één of beide nieren ontstoken raken. Blaasontsteking en nierbekkenontsteking zijn nauw aan elkaar verwant.

Over het algemeen wordt een nierbekkenontsteking veroorzaakt door bacteriën zoals de E-coli bacterie die aanwezig is in onze dikke darm. Via de blaas dringen deze vervelende bacteriën binnen tot in het nierweefsel, waarbij onze nieren vaak de dupe zijn. Er treedt een ontstekingsreactie op waarbij het nierbekken ontstoken raakt.

Ziekteverloop

Bij een nierbekkenontsteking wordt onderscheid gemaakt tussen een acute nierbekkenontsteking en een chronische nierbekkenontsteking. Bij zowel een acute als een chronische nierbekkenontsteking is het mogelijk dat één of beide nieren ontstoken raken. Maar wat is hier het verschil eigenlijk?

Het verschil bij een acute of chronische nierbekkenontsteking zit hem vooral in de aard van de klachten en het ziekteverloop. Zo ontstaat een acute nierbekkenontsteking sneller dan de chronische variant en zijn de klachten doorgaans minder.

Een chronische nierbekkenontsteking staat er om bekend dat het soms wel jaren duurt voordat een patiënt enige pijn opmerkt. Ook is het mogelijk dat er helemaal geen klachten ontstaan. Daarentegen geeft de acute nierbekkenontsteking meestal direct klachten die veel heftiger van aard zijn.

Wat zijn de symptomen bij nierbekkenontsteking?

Een nierbekkenontsteking kan uiteenlopende klachten geven. Maar ook is het mogelijk (zoals bij een chronische ontsteking) dat er weinig- tot geen klachten ontstaan. De meest voorkomende symptomen bij een nierbekkenontsteking zijn echter:

• Bloed of troebelheid in de plas;
• Hoge koorts;
• Koude rillingen;
• Misselijkheid;
• Pijn in de onderbuik;
• Pijn bij het plassen;
• Pijn in de rug of zij (aan één of beide kanten);
• Steeds kleine beetjes moeten plassen.

Is nierbekkenontsteking gevaarlijk?

Indien de juiste behandeling op tijd wordt toegepast is een nierbekkenontsteking niet gevaarlijk. Wanneer de kuur onnodig wordt uitgesteld, bestaat er een risico op het ontwikkelen van een chronische nierbekkenontsteking. In dit geval kan de nier-of nieren ernstig beschadigd raken. Bovendien kan het gehele proces leiden tot verschrompeling van één of beide nieren.

Over het algemeen treden er vrij weinig complicaties op bij de behandeling van een nierbekkenontsteking. Mensen met gezonde nieren genezen meestal snel en volledig. Toch zijn er een aantal uitzonderingen bekend waarbij er wel complicaties optreden, zoals:

1. Permanente schade aan de nier. Dit gebeurt meestal wanneer de nier(en) al een keer ontstoken zijn geraakt. Herhaaldelijke ontstekingen kunnen de nier ernstig beschadigen. Bij mensen met gezonde nieren komt dit echter weinig voor.
2. Bloedvergiftiging (sepsis). Een nierbekkenontsteking kan in sommige gevallen leiden tot een bloedvergiftiging. Dit komt doordat de bacteriën van de nierbekkenontsteking in de bloedbaan terechtkomen. Dit zien we meestal bij patiënten waarbij de behandeling wordt vertraagd. Bloedvergiftiging is zeer ernstig en kan levensbedreigend zijn.

Zelf kun je het beste veel bedrust nemen gedurende de periode van koorts. Bovendien is het belangrijk om je urine goed te laten doorstromen. Dit doe je door vaak en veel water te drinken op een dag. Ook zal je merken dat je hierdoor menigmaal naar de toilet moet. Plas daarom zo veel mogelijk om de urine nogmaals goed te laten doorstromen.

Buiten de antibioticakuur om is er verder weinig wat je zelf kunt doen bij een nierbekkenontsteking. Voor de ergste pijn kun je eventueel wat pijnstillers nemen.

Oorzaak nierbekkenontsteking

© Pixabay – Urinestaal zal nodig zijn voor het onderzoek

Zoals eerder vermeld in dit artikel, wordt een nierbekkenontsteking meestal veroorzaakt door bacteriën. Het gaat hier dan om het bekende bacteriesoort E. coli die bij iedereen in de dikke darm leeft.

Maar ook kan de E. coli bacterie via de anus de plasbuis binnenkomen van waaruit de bacteriën verder één of beide urineleiders bereiken. Via de urineleiders dringen de bacteriën dan door tot in het nierweefsel- waar ze een ontstekingsreactie veroorzaken.
Een andere oorzaak van een nierbekkenontsteking kan een niersteen zijn of een niet goed behandelde blaasontsteking. Normaalgesproken is het bijna onmogelijk dat bacteriën vanuit de blaas in de nieren terechtkomen.

Bij mensen met een afwijkende blaas of nierbekken is dit echter wel mogelijk. In dit geval stromen de bacteriën dus wel van de blaas naar de nieren. Maar ook bij mensen met een protstaatvergroting, bedlegerigheid, zwangerschap of een verminderde weerstand kunnen de bacteriën terugstromen en zo een nierbekkenontsteking veroorzaken.

Bovendien is het risico op een nierbekkenontsteking groter bij een zwangerschap, baby’s en kinderen. Daarnaast hebben mensen met diabetes mellitus een grotere kans op het ontwikkelen van een nierbekkenontsteking.

Nierbekkenontsteking bij baby’s

Een nierbekkenontsteking veroorzaakt andere klachten bij baby’s dan bij volwassenen. Baby’s onder de drie à vier maanden met een nierbekkenontsteking hebben veelal moeite bij het voeden. Ook huilen ze vaker dan normaal. Baby’s krijgen net als volwassenen koorts en spugen regelmatig bij een nierbekkenontsteking. Soms wil de baby ook niet drinken, blijft het zwijgzaam en groeit het minder hard dan zijn leeftijdsgenootjes. Hou er rekening mee dat de bovenstaande symptomen ook kunnen wijzen naar een urineweginfectie.

Nierbekkenontsteking bij kinderen

Een nierbekkenontsteking bij kinderen lijkt meer op die van volwassenen. Zo kunnen kinderen al meer aangeven waar ze pijn voelen en zullen sneller klagen over pijn bij het plassen en eventuele buikpijn. Ook zal je opmerken dat het kind vaak naar de toilet moet en de urine troebel is. Kinderen met een nierbekkenontsteking krijgen net als volwassenen en baby’s last van koorts.

Diagnose en onderzoek

Indien je symptomen van een nierbekkenontsteking ondervindt, neem je contact op met de huisarts. Een nierbekkenontsteking wordt altijd aangetoond door middel van urineonderzoek. Daarom zal de huisarts je adviseren om zelf thuis de ochtendurine op te vangen in een schoon, goed afsluitbaar potje. Vervolgens lever je het potje met de urine weer in bij de huisartsenpraktijk.

Het is ook mogelijk dat er meerdere onderzoeken worden gedaan. Dit gebeurt meestal wanneer de arts vermoedt dat er ook nierstenen of een nierafwijking in het spel is. Maar ook worden er meer onderzoeken gedaan bij kinderen en mannen die vaker een nierbekkenontsteking hebben gehad.

Het potje met urine wordt op kweek gezet. Vervolgens wordt het onderzocht welke bacterie de ontsteking heeft veroorzaakt. Na ongeveer een periode van een week hoor je de uitslag. Indien er sprake is van een nierbekkenontsteking, wordt er gekeken naar welk medicijn het beste daartegen helpt.

Behandeling nierbekkenontsteking

Gelukkig bestaan er medicijnen die de nierbekkenontsteking te lijf kunnen gaan. Het gaat hier om het bekende medicijn antibiotica.

De behandeling duurt ongeveer tien dagen waarbij het belangrijk is dat je de kuur volledig afmaakt; ook al zijn de klachten geheel verdwenen. Dit is van belang vanwege het feit dat de achtergebleven bacteriën ook worden bestreden die eventueel een herhaaldelijke ontsteking kunnen veroorzaken in de toekomst.

Een antibioticakuur geeft meestal al direct merkbare verlichting van de klachten. Pijnstillers zoals Ibuprofen of Paracetamol kunnen tevens de pijn verlichten en werken bovendien koortsverlagend. Al na twee dagen is er enigszins verbetering van de situatie. Is dit echter niet het geval en komen de klachten terug? Dan zijn de bacteriën immuun (resistent) tegen bepaalde antibiotica en is een andere kuur nodig.