Inhoud
Wat is couperose?
Couperose gaat vaak gepaard met rosacea. Rosacea is een chronische huidaandoening waarbij één van de symptomen kleine bloedvaatjes oppervlakkig in de huid liggen, ook wel couperose genoemd. Doordat de kleine bloedvaatjes vlak onder de huid liggen, verschijnen er rode of blauwe vlekken op de huid. De meest voorkomende symptomen van couperose zijn een branderig en/of stekend gevoel, roodheid in het gelaat en kleine bloedvaatjes die oppervlakkig in de huid liggen. Daarnaast is het mogelijk dat er ontstekingen of kleine bultjes/puistjes ontstaan in de huid.
Couperose wordt door patiënten als vervelend en lelijk ervaren. Couperose is echter onschuldig en zelfs onontkoombaar naargelang we op leeftijd raken. Vaak hebben patiënten last van een chronische roodheid op de wangen. Zo lijkt het soms dat mensen die aan couperose lijden continu blozen. De roodheid op de wangen gaat menigmaal gepaard met een rood gekleurde neus en voorhoofd. Naast de zichtbare gevolgen, kan couperose akelig aanvoelen. Zo ondervinden sommige patiënten tijdens temperatuurschommelingen erge last zoals tintelingen en een onaangenaam warmtegevoel.
Couperose is een huidaandoening met een Noordwest-Europese afkomst en is daarom ook typerend voor mensen met een licht huidtype. Het kan zich al op jonge leeftijd vormen, maar is doorgaans een aandoening die op middelbare leeftijd ontstaat. Couperose komt veelal voor op de benen, kin, neus, voorhoofd en wangen in de vorm van rode draadjes, spinnetjes of streepjes. Het is dikwijls een aandoening die zich voordoet bij zowel mannen als bij vrouwen. Bij mannen komt het echter meer voor op het gezicht; bij vrouwen juist rondom het gebied van de benen.
Hoe ontstaat couperose?
Hoe couperose precies ontstaat, is echter nog steeds niet bekend. Wel weten we dat het iets te maken heeft met onze huid én onze bloedvaten. Wist je trouwens dat de huid het grootste orgaan is van de mens? Bovendien bestaat de huid uit diverse lagen zoals de opperhuid, lederhuid en de subcutis. De opperhuid, of ook wel de epidermis genoemd, is de bovenste laag van de huid. De opperhuid kun je weer opdelen in de lederhuid (dermis). Deze laag dient door middel van bindweefsel voor de stevigheid van de huid. Onder de lederhuid zit ook weer een laag, namelijk het subcutis. Dit laatste bestaat dan weer voornamelijk uit vet.
Maar waar is onze huid nou eigenlijk goed voor? De huid heeft grotendeels een beschermende functie. Zo speelt het de hoofdrol gedurende periodes van hitte, kou, infecties en pijnprikkels. Waar we naar toe willen, is dat de huid tevens de warmte in ons lichaam reguleert door middel van de bloedvaten die zich ook in de huid bevinden. Normaal gesproken zijn deze kleine bloedvaatjes gesloten. Indien de temperatuur daarentegen verandert, zetten de bloedvaatjes uit. Dit gebeurt altijd gedurende de periodes van hitte, kou, infecties, (in) spanning), stress, pijnprikkels en hormonale veranderingen in het lichaam. De (fel)rode kleur ontstaat wanneer de bloedvaten verwijden.
Mensen die last hebben van couperose, hebben de bloedvaten echter continu verwijd. Dus het gevolg is een permanente roodheid doordat de bloedvaten niet meer sluiten. Vaak zijn de bloedvaten te dun of verzwakt waardoor ze niet meer functioneren. De mogelijke oorzaken hiervan bespreken we onder het volgende kopje ‘’Wat is de oorzaak van couperose?’’.
Wat is de oorzaak van couperose?
Zoals eerder gezegd, is er nog steeds geen echte duidelijke verklaring voor couperose. Deze huidaandoening treedt vaak op zonder enige echte aanleiding. Wel zijn experts het eens over enkele oorzaken zoals erfelijkheid, cosmetica, huidverzorgingsproducten, rosacea en zonlicht die couperose in zekere zin kunnen verergeren. Hieronder hebben we een lijst opgesteld met de officiële hypotheses over de oorzaak van couperose.
- Het nuttigen van alcohol verwijdt de kleine bloedvaatjes waardoor de huid een nog rodere kleur aanneemt.
- Bepaalde medicijnen. Het gebruik van medicatie kan het zelfde effect hebben als alcohol. Sommige werken namelijk ook bloedvaten verwijdend.
- Professionals hebben bevestigd dat couperose in de meeste gevallen erfelijk bepaald is. Maar ook onder de lichte huidtypen komt deze huidaandoening veelvuldig voor.
- Extreme temperatuurswisselingen. Mensen met couperose hebben in de winter de meeste last. Dit komt waarschijnlijk door de grote temperatuurwisselingen van warm naar koud. In de zomer hebben patiënten in verhouding minder last.
- Bepaalde cosmeticaproducten met aceton, alcohol en geurstoffen kun je beter vermijden. Deze zorgen namelijk ook voor nog meer roodheid.
- (Te) hoge bloeddruk. Mensen met hypertensie (verhoogde bloeddruk) hebben een permanent rood hoofd. Een hoge bloeddruk is vaak het gevolg van stress en een overmatige zoutconsumptie.
- Door bepaalde huidverzorgingsproducten kan je huid tevens geïrriteerd raken waardoor de couperose toeneemt.
- Het gebruik van tabak staat bekend om zijn vernauwende werking van het vasculaire netwerk. Wanneer dit in meerdere mate gebeurd, komt er minder zuurstof naar de cellen. Dit heeft weer gevolg voor het functioneren van de kleine bloedvaatjes.
- Zoals eerder vermeld zou couperose kunnen samenhangen met de chronische huidaandoening rosacea. De ontstekingsreactie die plaatsvindt in de huid heeft als gevolg een rode uitslag op het gezicht en lichaam. Voor rosacea is echter nog steeds geen feitelijke verklaring gevonden.
- Gevoelens van angst, boosheid, depressie en spanning kunnen huidaandoeningen veroorzaken en zelfs verergeren. Als reactie op die stress, worden in de huid neuropeptiden losgelaten die huidklachten veroorzaken. Deze huidklachten kunnen wederom stress oproepen waardoor er een vicieuze cirkel van stress in stand wordt gehouden.
- Net als bij andere huidaandoeningen, worden de symptomen van couperose verergerd door bepaald voedsel. Geraffineerde suikers, transvetten en verzadigde vetten zijn regelmatig de boosdoener.
- Warm of koud water op de huid. Hier geldt ook weer: door bepaalde temperatuurschommelingen kan de couperose verergeren.
- Overmatige blootstelling aan zonlicht kan de aandoening veroorzaken en ook verergeren.
Is couperose te behandelen?
Couperose is niet te genezen; toch zijn er wel een aantal behandelmethoden om de couperose voor een groot deel terug te dringen. Hierbij geldt wel: de ene heeft er meer baat bij dan de ander. Indien je er voor kiest je couperose te laten behandelen, zal er eerst een consult met de desbetreffende arts plaatsvinden. Tijdens dit gesprek zal je bijvoorbeeld jouw wensen kunnen uitspreken, evenals de opties voor verschillende behandelwijzen. Eventuele complicaties en risico’s zullen in dit dialoog ook aan de orde komen. De arts zal daarom je een aantal vragen stellen over zaken als:
- De status van je gezondheid. Zijn er aandoeningen of allergieën die kunnen meespelen?
- Gebruik je bepaalde medicatie? Bij laser of IPL-behandelingen wordt het gebruik van antibiotica afgeraden.
- Vroegere behandelingen en/ of operaties.
Couperose behandeling
Couperose is een bekende huidaandoening en kan daarom reeds op verschillende manieren worden behandeld. Hieronder volgt een lijst met de eventuele behandelmethoden.
- Elektrische coagulatie
- IPL/OPL
- Laser
- Thermo-coagulatie
Coagulatietherapie
Elektrische coagulatie is het dichtbranden van de kleine bloedvaatjes door middel van een minuscuul naaldje en stroom. Het naaldje wordt gebruikt voor het aanprikken van de gesprongen bloedvaatjes. De stroom dient echter voor het dichtschroeien van de vaatjes. Deze vorm van therapie duurt slechts een half uur tot een uur en is geheel pijnloos. Er zijn echter wel meerdere behandelingen nodig voor een optimaal resultaat. Zo zou de desbetreffende therapeut meestal vier weken wachttijd tussen de behandelingen instellen.
IPL/OPL
Bij een IPL/OPL behandeling wordt door middel van een flits de huid bewerkt waardoor de vaatjes vrijwel onzichtbaar worden. IPL/OPL therapie is vergelijkbaar met een laserbehandeling. Het enigste verschil is dat er bij IPL/OPL gebruik wordt gemaakt van een flitser i.p.v. een laser. Bij het flitsen komt er een enorme warmte vrij waardoor het bloed in de vaatjes gaat stollen. Op deze manier wordt de desbetreffende plek een stuk lichter en zal het uiteindelijk ook verdwijnen. Deze behandeling wordt zonder verdoving uitgevoerd. Ook bij deze therapievorm zijn er meerdere behandelingen nodig voor een optimaal resultaat. Net als bij coagulatietherapie zal er tussen de behandelingen een wachttijd van een maand tot zes weken worden gehanteerd.
Laserbehandeling
In de meeste gevallen wordt couperose behandeld in de vorm van lasertherapie. Ook deze vorm van therapie wordt zonder verdoving uitgevoerd en duurt gemiddeld een kwartier tot een half uur, afhankelijk van het te behandelen huidoppervlak. Hoe veel pijn het doet, is afhankelijk van de plek waar de behandeling wordt uitgevoerd. De ‘gezonde’ huid wordt hier niet aangetast. Een laserbehandeling kan worden vergeleken met een elastiekje dat op de huid terecht komt. Sommigen omschrijven het ook wel als kleine prikjes in de huid. Bij dit type therapie wordt door middel van kleine lichtflitsen van een laser het bloed in de vaatjes gestold, zodat deze op den duur zullen verdwijnen. Wel moet je meerdere behandelingen (twee tot drie) ondergaan en zal hier ook een hersteltijd aan worden gehouden van tevens een maand tot zes weken.
Thermo-coagulatie
Thermo-coagulatie is in principe identiek aan elektrische coagulatie, enkel wordt bij de thermo-variant radiogolven gebruikt om de bloedvaten dicht te schroeien.
Welke therapie is voor mij het meest geschikt?
Heb je een mildere vorm van couperose? Dan is elektrische coagulatie of thermo-coagulatie waarschijnlijk de beste optie voor jou. Een dermatoloog zou ongetwijfeld deze twee opties adviseren vanwege het feit dat coagulatie behandelingen milder zijn dan laseren.
Indien de couperose een zwaardere vorm heeft aangenomen, is lasertherapie de beste keuze. Maar ook een IPL/OPL behandeling zou wonderen kunnen verrichten. Deze behandelmethodes zijn in feite efficiënter dan elektrische en/of thermo-coagulatietherapie. Hou er wel rekening mee dat lasertherapie en IPL/OPL methodes duurder uitvallen dan de coagulatie therapieën.
Genezing
Na de behandeling zal de huid snel gaan herstellen. Zo kan je al direct last hebben van een roodgekleurde huid dat zelfs kan jeuken of irriteren. Ook nemen de bloedvaatjes na de behandeling vaak een donkerrode kleur aan. Vrees niet, want dit betekent in feite dat ze snel zullen verdwijnen. Wel dien je rekening te houden met je huid na de behandeling. Zo wordt blootstelling aan de zon afgeraden en kun je een saunabezoek of sporten beter vermijden. Op deze manier wordt er te veel doorbloeding voorkomen waardoor het gezicht zijn lichte kleur behoudt.
Zijn er risico’s aan verbonden?
In het algemeen zijn er aan de behandelingen niet veel risico’s en complicaties verbonden. Na de behandeling kunnen soms irritaties, roodheid en zwellingen ontstaan, maar dit is echter een normaliteit. Blaasjes en korstjes zijn tevens gebruikelijk. Wanneer er echter een huidinfectie optreedt, zal je contact op moeten nemen met je behandelend arts om littekenvorming te voorkomen.
Kan couperose worden voorkomen?
Zoals eerder gezegd, kan couperose niet worden genezen; het kan echter wel worden onderdrukt. Zo hebben we een aantal tips & trucks opgesteld om couperose zoveel mogelijk de kop in te drukken.
Couperose tips
- Bescherm je huid. Het is natuurlijk een gegeven dat iedereen z’n huid moet beschermen, maar couperose patiënten dienen dit beslist te doen. Met een vette crème behoedt je je huid van externe factoren, zoals temperatuurwisselingen en wind. Ben je van plan te schaatsen of om op wintersport te gaan? Gebruik dan een crème in combinatie met een sunblock. Ook dien je in periodes van veel zon tevens een sunblock te gebruiken.
- De zonnebank is verboden. Zoals eerder vermeld, verergert de couperose bij temperatuurschommelingen. Wanneer je toch voor een gezond kleurtje wilt gaan, gebruik dan een getinte dagcrème of een zelfbruiner.
- Een aandachtspunt is voeding. Alcohol, andere dranken en zwaar gekruid voedsel kunnen couperose uitlokken.
- Gebruik een milde scrub. Tegenwoordig scrubt iedereen z’n huid; alleen mensen met een huidaandoening moeten hier mee oppassen. Dode huidcellen verwijderen gaat regelmatig te hard waardoor er huidbeschadiging kan optreden. Couperose patiënten kunnen de huid scrubben indien zij een zeer milde scrub toepassen.
- Pas op voor medicatie. Enkele geneesmiddelen zoals cortisonen zullen je couperose juist verergeren. Onthoudt: er bestaat (nog) geen medicijn tegen couperose.
- Sporten is een risicofactor. Excessieve krachtinspanning is meestal één van de oorzaken van couperose. Trainen geeft namelijk een verhoogde druk op de kleine bloedvaatjes.
- Vermijd agressieve verzorgingsproducten. Agressieve cosmetica zijn vaak één van de oorzaken van couperose. Reinigingsproducten met zeep kun je beter vermijden. Wanneer je je gezicht wast kun je dit het beste doen met lauw water, dus niet te koud én niet te warm. Ook is het van belang je gezicht te behandelen met milde producten die geschikt zijn voor huidaandoeningen zoals couperose.
- Voorkom grote temperatuurswisselingen. Temperatuurschommelingen is tevens vaak een oorzaak van couperose. Bubbelbaden en sauna’s worden daarom afgeraden, omdat het de couperose kan uitlokken en zelfs verergeren.