De kwaadaardige vorm van huidkanker die uitgaat van melaninebevattende pigmentcellen (melanocyten) wordt melanoom of voluit maligne melanoom genoemd. Hoewel de kans erg klein is kan een melanoom ontstaan uit een goedaardige moedervlek. Verder kan een melanoom nog ontstaan uit een onrustige moedervlekken of uit normale gezonde huid ontstaan. Op deze huid hoeft eerder geen moedervlek te hebben gestaan.
Een goedaardige moedervlek is vlak of een beetje verheven en bruin of zwart van kleur. De grootte, vorm en kleur kan sterk variƫren. De pigmentatie en de vorm zijn wel altijd regelmatig. Dit in tegenstelling tot de onrustige moedervlek die verschillende tinten zwart en bruin kan laten zien. Soms is er zelfs een rode verkleuring waar te nemen. Indien de kleur, kleursamenstelling, grootte of vorm van zowel een rustige als een onrustige moedervlek verandert dan kan dit een teken zijn dat op huidkanker wijst. Dit geldt eveneens wanneer de moedervlek gaat jeuken, pijnlijk is, steekt, bloed of korstjes vertoond.
Meestal heeft een melanoom een grilligere vorm dan een moedervlek en is vaak ook asymmetrisch. Na verloop van tijd gaan ze een stukje boven de huid uitsteken en worden ze groter. De totale dikte van het melanoom zegt iets over de ernst van de ziekte en de kans op genezing.
Het is erg belangrijk dat een melanoom in een vroeg stadium wordt opgemerkt. Immers wanneer men een melanoom tijdig ontdekt dan is er goede hoop op herstel. Later kunnen er namelijk relatief snel uitzaaiingen ontstaan. Zelfonderzoek kan hier een belangrijke rol in vervullen.