Iedereen heeft wel eens last van keelpijn. Maar wat is keelpijn precies en hoe wordt het bijvoorbeeld veroorzaakt? Op deze vragen geven we je allemaal antwoord. In dit artikel zullen we daarom alles rondom het thema ‘keelpijn’ bespreken.
Inhoud
Wat is keelpijn?
In de volksmond wordt de keel gezien als enkel de binnenkant van de keelholte. De keel bevat echter een veel groter terrein. De keel is namelijk een lichaamsholte dat zich volledig uitstrekt van de achterkant van de mond tot aan de bovenkant van het ademhalings- en het spijsverteringskanaal. Zo zijn er ook drie verschillende delen waaruit de keel bestaat: de amandelen, de keelholte en het strottenhoofd.
De keel, ook wel farynx genoemd, ligt dus achter- en onder de mond. De keel dient o.a. voor het laten passeren van voedsel en vloeistoffen. Maar ook ademhalen gebeurd via de keel.
Onze keel fungeert dus als een waar ‘kruispunt’ voor lucht, voedsel en (vloei)stof. Doordat al deze stoffen de lichaamsholte moeten passeren, is de keel soms een bron van bacteriën, virussen en andere irritatieveroorzakers. De farynx speelt zodoende een grote rol bij onze gezondheid en is in feite de portier voor alles wat we in ons lichaam toelaten.
Wanneer we keelpijn hebben, is er hoogstwaarschijnlijk een bacterie, irritatie of virus de keel gepasseerd dat de pijn veroorzaakt. In de meeste gevallen ontstaat keelpijn door een ontsteking of irritatie aan het keelslijmvlies. Doordat de ontsteking of irritatie aan het slijmvlies wordt de weerstand op deze plek minder waardoor het vatbaarder is voor bacteriën en virussen. Maar ook andere oorzaken zoals een oppervlakkige beschadigingen kunnen leiden tot keelpijn.
Bij keelpijn voelt de keel vooral droog en pijnlijk aan. Mensen hebben last van kriebelhoest en hebben veelal moeite met drinken of slikken. Over het algemeen gaat de pijn in deze lichaamsholte gepaard met verkoudheid en zelfs koorts. Soms trekt de pijn door naar je hals en oren. Keelpijn is dus een vervelend kwaaltje waar niemand blij van wordt.
Bij lichte keelpijn is het belangrijk om de keel te bevochtigen. Gebruik hiervoor een keelspray: deze heeft immers ook een lokaal verdovend effect.
Gelukkig is keelpijn in de meeste gevallen onschuldig en gaat het vanzelf over. Wel moet je een week of een paar dagen wachten totdat het voorbij is. Wanneer de pijn daarentegen voor een langere tijd aanhoudt, is het van belang direct contact op te nemen met de desbetreffende huisarts.
Symptomen bij keelpijn
Er zijn een aantal klachten die bij keelpijn kunnen ontstaan. Bij keelpijn kunnen of heftige of lichte klachten ontstaan. Er zijn dus mensen die alleen lichte last ervaren bij keelpijn. Klachten kunnen echter verschillen per persoon- en per infectie.
Hieronder hebben we een lijstje opgesteld met de meest voorkomende symptomen bij keelpijn:
- Branderig gevoel in de keel;
- Droge keel;
- Geïrriteerde keel;
- Gevoelige klieren;
- Last bij het slikken;
- Moeite met praten;
- Pijn in de keel;
- Opgezwollen keelamandelen en keelslijmvlies;
- Oorpijn;
- Taai slijm in de keel;
- Verkoudheid;
- Zwelling in de keel.
Warm of koud?
Het is je vast wel eens overkomen dat de keel zo’n pijn deed en daarom ontzettend snakte naar iets kouds, zoals een ijsje of ijsblokjes om de keel wat te verzachten. Niettemin geven anderen hun voorkeur aan warm eten of drinken, bijvoorbeeld thee of soep. Maar waar doen we eigenlijk goed aan?
Mensen zijn tot alles in staat als ze willen dat een onaangenaam gevoel zo snel mogelijk verdwijnt. Zo ook bij keelpijn. Op internet zijn tal van adviezen te vinden om de keelpijn te verminderen. Regelmatig komen we dan ook tips tegen die keelpijn zouden verzachten door middel van het nuttigen van bijvoorbeeld warme chocolademelk of roomijs. Uit wetenschappelijk onderzoek is echter gebleken dat warmte niks bijdraagt aan een gezondere keel; Hier geldt juist het tegenovergestelde. Koude heeft anderzijds wel degelijk een functie bij het verzachten van de keel.
Pas op voor warmte
Stel je voor, je rilt van de koorts en verlangt naar een heerlijke kop soep of thee. Toch kun je deze beter laten staan als het aan de wetenschap ligt. Hoge temperaturen zijn namelijk slecht en kunnen de keel behoorlijk irriteren. Professor Pierre Bisschop, diensthoofd NKO in het UVC Brugmann waarschuwt:
‘Als een ontstoken zone in contact komt met warmte, dreigt de ontsteking nog te verergeren. En bij een amandelabces doen hete dranken en voeding het abces rijpen.’ Je kan dus maar beter voorzichtig zijn en lauwe producten verkiezen.’ Duidelijk, niet waar?
Vermijd zuren en harde stukjes
Verder wijst Professor Pierre Bisschop ons erop dat je ‘Fruit (vooral dan bananen, citrusvruchten enz.) en vruchtensap beter kunt vermijden, omdat ze zuur zijn en kunnen prikken’. We kunnen je dus aanraden fruit voor eventjes te laten staan. Hiernaast is het belangrijk te weten dat harde stukjes tevens de keel kunnen irriteren of zelfs verwonden. Mijd voorlopig dus die heerlijke koekjes, chocolade en gedroogde vruchten!
Koude is de oplossing
Kan je bijvoorbeeld niet slapen door de keelpijn ’s nachts? Dan doe je er goed aan een ijsblokje te pakken. Koude heeft een prachtige functie namelijk dat van plaatselijke verdoving. Zo kan het dus helpen om een ijsje te eten of een ijsblokje in je water te gooien indien je de keelpijn wat wilt verzachten.
Keelpijn of keelontsteking?
Keelpijn komt 1 à 2 keer per jaar voor en is daarom een veelvoorkomend kwaaltje. Keelpijn wordt echter vaak verward met keelontsteking. Toch is dit niet helemaal hetzelfde. Hieronder leggen we je het verschil uit tussen ‘keelpijn’ en een keelontsteking.
Keelpijn
Zoals eerder gezegd geeft keelpijn vooral een onaangenaam voel in de keel en heb je waarschijnlijk moeite met slikken of praten. In de meeste gevallen gaat de pijn in deze lichaamsholte gepaard met een lichte verkoudheid.
Keelontsteking
In dit geval is er echter vaker sprake van koorts dan verkoudheid. Bij keelontsteking, ook wel faryngitis genoemd, heeft een ontsteking zich kunnen ontwikkelen. De ontsteking veroorzaakt veelal keelpijn waarbij de amandelen (tonsillen) ook ontstoken zijn. De keel toont achter in flink wat roodheid.
Bovendien zijn er soms wat witachtige plekken te zien en is het mogelijk dat je dik wit slijm produceert. Om wat meer duidelijkheid te geven wat precies keelontsteking inhoudt, hebben we hieronder een lijstje gemaakt met de meest voorkomende symptomen bij een keelontsteking:
- Behoefte om de keel te schrapen;
- Branderig gevoel in de keel;
- De lymfeklieren in de hals zijn gevoelig en opgezet;
- Dorst;
- Hese of schorre stem;
- Hoesten;
- Hoofdpijn;
- Keelslijmvlies en keelamandelen zijn rood en opgezwollen;
- Koorts;
- Lage weerstand;
- Moeheid;
- Pijn bij het slikken;
- Pijn in de hals;
- Oorpijn;
- Opgezette klieren in de hals;
- Opgezwollen slijmvliezen;
- Witgele stukken op de amandelen.
Keelontsteking of ontstoken amandelen?
Net als de verwarring bij keelpijn en keelontsteking, komt het ook wel eens voor dat ontstoken amandelen met ‘normale’ keelontsteking wordt verward. Wat is nou eigenlijk het verschil tussen een keelontsteking en ontstoken keelamandelen?
Een ontsteking aan de amandelen, ook wel tonsillitis genoemd, is een ontsteking aan de amandelen. Maar waarom kunnen de amandelen ontstoken raken? Hier is een eenvoudig antwoord op te geven. De amandelen maken namelijk deel uit van het lymfekliersysteem dat het lichaam beschermt tegen infecties. Toch kunnen de amandelen niet altijd alle ziekteverwekkers zoals bacteriën of een virus tegenhouden waardoor ze zelf ontstoken raken. Normaalgesproken komen amandelontstekingen vooral bij kinderen voor en gaat het vanzelf over. In sommige gevallen moet de dokter wel kiezen voor een operatie.
Een ontsteking aan de keelamandelen en een keelontsteking (faryngitis) vertonen meestal soortgelijke klachten. Daarom is het verschil voor een leek vaak moeilijk op te merken. Symptomen die zowel bij een keelontsteking als bij ontstoken keelamandelen voorkomen zijn:
- Keelpijn;
- Koorts;
- Lymfeklieren kunnen opzetten in de hals;
- Lymfeklieren zijn gevoelig;
- Pijn bij het slikken;
- Prikkelend gevoel achter in de keel;
- Oorpijn.
Symptomen die niet bij keelontsteking voorkomen, maar wel bij een keelamandelontsteking zijn een slechte adem en een voortdurende of telkens terugkerende verkoudheid. Tevens is een herhaalde oorontsteking vaak een aanwijzing voor keelamandelontsteking. Ook kan een amandelontsteking bij kinderen snurken, onrustig ademen en moeite met slikken veroorzaken. In dit geval worden de amandelen verwijderd.
Keelpijn oorzaken
Lichte versus hevige keelpijn
Keelpijn kan diverse oorzaken hebben. We onderscheiden echter hevige en lichte keelpijn. In het algemeen hebben mensen vaak last van lichte keelpijn. Hier ligt de oorzaak vaak bij overbelasting van de keel dat wederom het keelslijmvlies irriteert.
Enkele oorzaken van lichte keelpijn zijn:
- Alcoholgebruik;
- Droge of verontreinigende lucht;
- Langdurig zingen;
- Roken of meeroken;
- Schrapen van de keel;
- Schreeuwen;
- Veel of hard praten.
Een lichte keelpijn oplossen? Dat kan met behulp van een keelspray of keeltabletten. Een keelspray heeft het voordeel dat deze niet alleen je keel lokaal verdoofd, maar ook dat deze je keel bevochtigd zodat de irritatie afneemt. Klik hier om keelspray’s te bekijken.
Wanneer er geen sprake is van lichte keelpijn maar juist van hevige keelpijn, dan wordt dit veroorzaakt door een infectie of ontsteking van het keelslijmvlies en/of het lymfeweefsel. Heb je bijvoorbeeld last van vaak terugkerende hevige keelpijn of aanhoudende keelpijn? Grote kans dat je waarschijnlijk malheur ondervindt van een hevige keelontsteking.
De meest voorkomende oorzaken bij hevige keelpijn zijn:
- Aften achter in de keel (soort abcesvorming);
- Bacteriële keelontsteking;
- Bloedarmoede;
- Faryngitis (infectie van de keelholte);
- Immunodepressieviteit onder zwangere vrouwen;
- Infectie van de schildklier;
- Ontsteking van de keelamandelen;
- Peritonsillair abces (soort abcesvorming);
- Suikerziekte;
- Ziekte van Pfeiffer.
Oorzaken hevige keelpijn verder uitgelegd
Keelpijn door aften
Aften zijn wit gestipte, kleine zweertjes die vaak een ronde vorm hebben. Ze staan er om bekend hevige keelpijn te kunnen veroorzaken. Deze zweertjes komen veelal voor in het slijmvlies van de mond, het gehemelte, keel, lippen, tandvlees en wangen. Aften keren meestal bij een verzwakte weerstand op dezelfde plek terug, maar trekken binnen enkele weken weer weg.
Keelpijn door virusinfecties
Een virale keelontsteking ontstaat in de meeste gevallen doordat je weerstand is aangetast door bijvoorbeeld een griepje of verkoudheid. Maar ook kan het aangetast zijn door overmatig alcoholgebruik en roken waardoor je weerstand al niet zo goed meer tegen een stootje kan.
Op deze manier heeft het virus vrij spel en is de kans klein dat het wordt tegengehouden door het immuunsysteem. Zodoende wordt het slijmvlies in de keelholte en neus aangetast en veroorzaakt het een bekend gevoel, namelijk keelpijn.
Indien je keelpijn wordt veroorzaakt door virusinfecties, kun je bijvoorbeeld last hebben van laryngitis. Dit is een virusinfectie waarbij de stembanden of het strottenhoofd zijn ontstoken. Enkele klachten bij dit soort keelpijn zijn heesheid en het kwijtraken van je stem. Naast deze symptomen, kan je keel tevens prikkend en rauw aanvoelen.
Keelpijn door bacteriële ontsteking
Een voorbeeld van een bacteriële ontsteking is Epiglottis. Deze ontsteking veroorzaakt naast hevige keelpijn en heesheid tevens problemen met ademhalen en slikken. De Epiglottis is een soort klepje dat ervoor zorgt dat het eten niet in je luchtpijp komt. Dit orgaantje zit echter in de buurt van de keel waar bacteriën geregeld een ontsteking veroorzaken. Zo wordt de Epiglottis ook vaak gevangen door zo’n bacteriële ontsteking.
Behalve de Epiglottis zitten er in je keel ook links en rechts je amandelen. Zoals we nu weten, is het mogelijk dat amandelen ook ontstoken raken doordat de bacteriën hier tevens hun gang kunnen gaan. In dit geval worden de amandelen rood met witte stipjes en zwellen ze op. Een keelamandelenontsteking gaat vaak gepaard met hevige koorts. Tot slot kan zo’n bacteriële infectie bij de keelamandelen of lymfeklieren voorloper zijn van het bekende peritonsillair abces.
Een peritonsillair abces is een abces dat zich naast de keelamandel kan vestigen. Hierbij kan de patiënt zijn mond nauwelijks openen. Een antibioticakuur of operatie moet het abces doden.
Tot slot is de keel zelf ook een grote bron van bacteriën. Een voorbeeld van een ‘random’ bacteriële ontsteking in de keel is Angina. Deze ontsteking wordt vaak aangeduid als streptokokken en je herkent deze bacteriële ontsteking aan zijn witte plekken op de amandelen en in de keel.
Keelpijn door de ziekte van Pfeiffer
Heb je vaak keelpijn en is de oorzaak moeilijk te vinden? Laat je dan testen op Pfeiffer. De ziekte van Pfeiffer is een infectieziekte die o.a. hevige keelpijn kan veroorzaken doordat de lymfeklieren zijn opgezet.
Keelpijn door immunodepressieviteit
Zwangere vrouwen zijn immunodepressief. Dit is een ander woord voor een verzwakt immuunsysteem en komt doordat het embryo de genen bezit van zowel de vader als de moeder. Met andere woorden: het immuunsysteem herkent een deel van de cellen van het embryo niet, omdat deze van de vader zijn. In dit geval valt het immuunsysteem gelukkig het embryo niet aan, maar krijgt de moeder juist een verminderde afweer.
Keelpijn door andere aandoeningen
Een andere aandoening die pijn aan de keel kan veroorzaken is een ontstoken schildklier. In dit geval heb je echter pijn in de hals in tegenstelling tot pijn in de keel. Ter hoogte van de schildklier ervaren patiënten vaak pijn die tevens wordt verergert wanneer ze slikken of het hoofd draaien.
Nog een voorbeeld van een dergelijke aandoening die keelpijn veroorzaakt is reflux. Bij reflux stroomt het brandend maagzuur terug naar je slokdarm of keel dat een branderig gevoel achterlaat. Reflux kan je oplossen met maagzuur remmende geneesmiddelen die je hier kan terugvinden. Bekende merken zijn onder meer: Rennie, Maalox, Gaviscon, …
Langdurige keelpijn
Heb je een slechte weerstand? Dan heb je ook een groter risico op regelmatig terugkerende keelpijn. Dit wordt ook wel aanhoudende keelpijn genoemd. Door jouw slecht-werkend immuunsysteem ben je immers gevoeliger voor virussen waardoor je gemakkelijk keelpijn en keelontsteking kunt ontwikkelen.
Chronische keelpijn
Als je last hebt van langdurige ontsteking van het slijmvlies in de keelholte, dan is de kans groot dat je aan chronische keelpijn lijdt. Bij chronische keelpijn ligt de oorzaak veelal bij een virale of bacteriële besmetting. Vooral mensen met een slechte weerstand zijn vatbaar voor chronische keelontstekingen.
Drinken, roken, stress, ongezonde voeding en genetische problemen zijn eveneens boosdoeners bij langdurige keelpijn. In geval van chronische keelpijn kun je het beste de mond vochtig houden met kleine slokjes water. Een dokter of andere specialist is genoodzaakt naar andere besmettingshaarden in het lichaam te kijken dan alleen de keel.
Chronische bijholteontsteking
Wanneer er sprake is van chronische keelpijn, wordt er in de meeste gevallen gekeken naar een eventuele chronische bijholteontsteking of middenoor infectie. Na de infectie is het weefsel in de keel besmet geraakt waardoor de irritatie nog lang heeft voort kunnen duren. Als dit het geval is, heeft de huisarts de plek gevonden waardoor de keelholte is geïnfecteerd met bacteriële of virale vloeistoffen.
Wanneer arts raadplegen?
Meestal is de keelpijn binnen een week over. Toch hoeft dit niet altijd het geval te zijn. Heb je dus je twijfels over de aanhoudende keelpijn? Neem dan contact op met de huisarts. Ook wanneer het over andere verschijnselen gaat waarover je zorgen maakt.
Hieronder staan enkele factoren wanneer je meteen een arts moet overleggen. Neem direct contact op wanneer…
- Je na drie dagen nog steeds koorts hebt;
- Wanneer drinken of slikken niet meer kan;
- Indien de keelpijn samengaat met huiduitslag op het gezicht en romp;
- Als de keelpijn langer dan zeven dagen duurt;
- Wanneer je steeds zieker wordt.
In geval bij kinderen, raadpleeg een arts wanneer…
- Jouw kind het benauwd heeft;
- Jouw kind een ontzettend zieke indruk maakt;
- En het speeksel niet kan wegslikken.
Keelpijn voorkomen of verzachten
Keelpijn kan je natuurlijk niet altijd voorkomen. Toch zijn er een aantal risicofactoren die de kans op keelpijn vergroten. Indien je deze risicofactoren uitsluit, wordt het risico op keelpijn kleiner.
In ieder geval is het belangrijk goed op je gezondheid te letten. Maar naast het letten op je gezondheid, zijn er nog andere factoren die goed in de gaten moet houden, zoals:
- Creëer een optimale weerstand;
- Drink veel water (met ijsblokjes);
- Drink geen zoete melkproducten;
- Ga niet te lang in de auto zitten op drukke wegen;
- Hou de vochtigheidsgraad van de keel goed in de gaten;
- Mijd zoveel mogelijk airco’s;
- Probeer zoveel mogelijk door de neus te ademen;
- Vermijd roken of (overmatig) alcoholgebruik;
- Vermijd te veel of verkeerd stemgebruik;
- Voorkom het inademen van dranken, spijzen en andere prikkelende stoffen;
- Zorg voor voldoende nachtrust.
[cta align=left type=groen]Een lichte keelpijn oplossen? Dat kan met behulp van een keelspray of keeltabletten. Een keelspray heeft het voordeel dat deze niet alleen je keel lokaal verdoofd, maar ook dat deze je keel bevochtigd zodat de irritatie afneemt. Klik hier om keelspray’s te bekijken.[/cta]
Keelpijn verzachten
Iedereen wil zo snel mogelijk van zijn keelpijn af, daarom hebben we een top tien samengesteld om de keelpijn zo veel mogelijk te verzachten:
- Koude dranken. Zoals eerder vermeld, hebben koude dranken een positief effect op keelpijn. Koolzuurhoudende en alcoholische dranken worden overigens afgeraden. Je kunt het beste kiezen voor een glas water met koude ijsblokjes erin;
- IJsjes. Ten tweede zijn ijsjes een goede optie om de pijn te verlichten. Koop het liefst roomijs of simpele waterijsjes. Let er wel op dat je niet op het ijs gaat kauwen, dit is namelijk wederom slecht voor je keel. Gewoon lekker zuigen op die ijsjes;
- Drop of keelsnoepjes. Deze zijn naast ijs, misschien wel de beste manier om je keelpijn te verzachten. Kies ook liever hier voor een zachte versie, zoals honingdrop. Door het eten van drop hou je jouw mond vochtig zodat de keelpijn snel minder wordt;
- Gember. Het meest natuurlijke product tegen keelpijn is gember. Snijd een stukje gember af en serveer het met een eetlepel honing;
- Stoombad. Een heerlijk warm stoombad kan je luchtwegen voldoende vrijmaken en bovendien bestrijdt het de keelpijn direct. Door simpelweg één liter kokend water in een kom op tafel te zetten, creëer je al een comfortabel stoombadje. Daarna sla je een handdoek over je hoofd en blijf een kwartiertje op deze manier zitten. Wat ook helpt is een druppeltje eucalyptusolie in het water die ook wonderen verricht voor je luchtwegen. Een hete douche werkt overigens ook;
- Een luchtbevochtiger of waterbakjes aan de verwarming;
- Keelsprays. Deze middeltjes zijn in feite pijnstillers. Ze zijn effectief tegen keelpijn vanwege het feit dat ze precies de juiste plaats weten te vinden waar de pijn zich bevindt. Daarnaast bevochtigen ze ook de keel. Klik hier om keelsprays te bekijken.
- Zuigtabletten. Tabletten in deze categorie zijn zeer populair: zo kennen we allemaal Strepsils en Strepfen. Zuigtabletten bevatten dikwijls dezelfde bestanddelen als keelsprays; Klik hier om zuigtabletten voor keelpijn te bekijken.
- Pijnstillers. Vaak worden pijnstillers gezien als de oplossing voor keelpijn. Dit is echter een foute stelling, want pijnstillers zijn er alleen om de pijn te verzachten. Voorbeelden van effectieve pijnstillers zijn aspirine, diclofenac, ibuprofen of paracetamol;
- Decongestivum. Een decongestivum is een middeltje dat opgezwollen slijmvliezen tegengaat zodat er minder droge lucht door de keel stroomt.
Keelpijn behandelen
Het komt niet vaak voor dat een ‘normale’ keelpijn wordt behandeld door een arts. Keelpijn gaat namelijk in de meeste gevallen na een week over. Bovendien is een virale keelpijn niet te behandelen met antibiotica.
Wanneer er echte sprake is van een chronische of langdurige keelpijn (langer dan 7 dagen), dan is het verstandig om eens contact op te nemen met je huisarts.
Als je meer dan vijf keer per jaar een hevige keelontsteking oploopt, kan de arts besluiten jouw keelamandelen te verwijderen. In geval van aanhoudende keelpijn in combinatie met bijkomende klachten, zoals moeite met slikken, gezwollen lymfeklieren en koorts, wordt er waarschijnlijk antibiotica voorgeschreven. Indien de keelpijn grotendeels wordt veroorzaakt door het verkeerd gebruiken van je stem, kun je het beste een bezoekje brengen aan een logopedist. Deze professional kan je helpen met eventuele stemproblemen.