Inhoud
Wat is obstipatie?
De één heeft drie keer per dag ontlasting; de ander maar drie keer per week. Iedereen heeft zijn eigen ontlastingspatroon. Maar wanneer de ontlasting minder dan drie keer per week voorkomt gedurende een lange tijd, spreken we van obstipatie. Een ander woord voor obstipatie is constipatie – ook wel moeilijke stoelgang of verstopping van de darmen genoemd.
Obstipatie is het tegenovergestelde van diarree- maar kan net zo vervelend zijn. Mensen met obstipatie hoeven minder naar het toilet dan ze gewend zijn waarbij de ontlasting hard en droog is. Dit is absoluut geen prettig gevoel, want mensen met obstipatie moeten harder persen dan normaal.
Obstipatie is een veelvoorkomende kwaal waar bijna elk mens wel eens last van heeft gehad (of nog last van heeft). Zo heeft gemiddeld 10 % van de Belgische bevolking regelmatig last van een moeilijke stoelgang of verstopping. Ongeveer 37% van mensen met hartfalen, COPD of kanker in de palliatieve fase krijgt te maken met constipatie. Ook komt obstipatie vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Daarnaast zien we het veel bij mensen op oudere leeftijd.
Constipatie is een begrip dat veel in de volksmond wordt gebruikt. We spreken echter alleen van constipatie als de ontlasting zowel een droge als harde vorm heeft aangenomen. Is de ontlasting echter nog soepel en hoef je niet te persen, maar ga je minder dan drie keer per week naar het toilet? Dokters zullen je in dit geval naar huis sturen, want deze klachten kloppen niet met die van constipatie.
Obstipatie draait dus echt om de lange dagen zonder ontlasting. Plus wanneer er een bezoekje wordt gebracht er enkel een ontlastingspatroon is van kleine hoeveelheden met een droge, harde structuur.
Personen in de leeftijd van 12 tot 90 jaar gaan zo gemiddeld 3 maal daags tot eens in de 2 dagen naar het toilet voor ontlasting. Maar wanneer wordt er eigenlijk objectief over constipatie gesproken? Dit in het geval van:
- Blokkades bij de ontlasting;
- De bekkenbodem gesteund moet worden;
- Een permanent gevoel van dat er meer ontlasting komt;
- Een persoon vaak hard moet persen;
- Er een noodzaak is om de ontlasting handmatig te verwijderen;
- Het toiletbezoek langer dan tien minuten duurt;
- Iemand heeft minder dan drie keer per week ontlasting;
Obstipatie of Constipatie oplossen? Dat kan met behulp van bepaalde tabletten of laxeermiddelen. Onthou ook dat een gezondere levensstijl hier invloed op heeft. Klik hier om laxeermiddelen te bekijken die constipatie kunnen verhelpen.
Obstipatie bij ouderen
Constipatie bij ouderen is een veelvoorkomend probleem. Hier zijn verschillende redenen voor. In de meeste gevallen zijn het verkeerde voedingsgewoonten, maar ook medicijngebruik speelt een grote rol bij constipatie onder ouderen. Verder zijn verslapte buikspieren, te weinig lichaamsbeweging of een darmtumor de oorzaak van verstopping onder ouderen.
Obstipatie bij kinderen
De oorzaak bij obstipatie onder kinderen ligt echter anders. Redenen hiervoor zijn meestal een ongezond voedingspatroon, stress en psychische factoren. Een overeenkomst van verstopping bij kinderen en ouderen is te weinig beweging. In een aantal gevallen is de oorzaak van constipatie bij kinderen nog echter onbekend.
Toch zijn spanning en stress de hoofdoorzaak bij constipatie onder kinderen. Wanneer kinderen namelijk merken dat er een probleem is met hun ontlasting, voelen ze zich onzeker waardoor ze nog meer last ondervinden van verstopping. In dit geval kan de huisarts het kind doorverwijzen naar een zogeheten ‘poeppoli’ in het ziekenhuis. Deze afdeling richt zich speciaal op het begeleiden van kinderen met ontlastingsproblemen.
Verschillende vormen van obstipatie
Acute obstipatie
Bij acute obstipatie treedt er plotseling een verstopping op. Dit komt meestal doordat het lichaam reageert op hormonale veranderingen of een veranderende leefstijl. Maar ook kan een acute obstipatie het gevolg zijn van een fysieke blokkade bij de ingewanden.
In de meeste gevallen is acute obstipatie na enkele dagen hersteld en kun je daarna weer fijn een bezoekje brengen aan het toilet! Wil je snel en effectief de acute obstipatie te lijf gaan? Probeer eens laxeermiddelen, deze verlichten de pijn bij de boodschap en lossen de obstipatie snel op.
Indien er sprake is van slijm of bloedsporen bij de ontlasting, dien je contact op te nemen met je huisarts. Ook wanneer dit gepaard gaat met extreme buikpijn of buikkrampen.
Chronische obstipatie
Chronische obstipatie is het tegenovergestelde van acute obstipatie. Bij deze vorm van obstipatie zijn de darmen voor een lange tijd niet meer in staat om hun functie optimaal uit te voeren. Dit komt meestal door stress, te weinig beweging, medicijn gebruik of slechte eetgewoontes. Chronische constipatie of obstipatie kan tevens worden veroorzaakt door depressies, chronische pijn of een te hoge bloeddruk.
Houdt de obstipatie langer dan een week aan? Neem dan contact op met je huisarts voor medisch advies. Ook in het geval van acute obstipatie en je langer dan drie dagen al een laxeermiddel hebt gebruikt -en dit geen effect had, is een bezoekje aan de huisarts op zijn plaats.
Symptomen bij obstipatie
Er zijn verschillende klachten die verstopping kan geven. Je zou denken dat een moeilijke stoelgang alleen zijn gevolgen heeft voor de anus, buik en verdere ontlasting. Maar niets is minder waar, want deze symptomen kunnen bovendien samengaan met een compleet gevoel van duizeligheid, moeheid, sloomheid en hoofdpijn. Om obstipatie goed te herkennen, hebben we enkele symptomen opgesomd:
- Een minder frequente ontlasting;
- Een droge en harde structuur van ontlasting;
- Een opgeblazen gevoel;
- De ontlasting lijkt keutelig;
- De persoon in kwestie vaak buikpijn of buikkrampen heeft door de opgehoopte ontlasting in de dikke darm;
- Gedurende de ‘boodschap’ dient de persoon hard te persen;
- Een permanent gevoel van niet klaar te zijn na de ontlasting;
- Soms lekt er bij de stoelgang dunne ontlasting naast de harde naar buiten;
- Er vormen zich regelmatig scheurtjes aan de binnenkant van de anus waardoor de ‘boodschap’ pijn doet, vooral bij harde ontlasting.
Oorzaken van obstipatie
Een moeilijke stoelgang kan diverse oorzaken hebben. Deze kunnen complex van aard zijn; toch zijn de meeste in een aantal hoofdgroepen onder te verdelen. Over het algemeen is er geen lichamelijke oorzaak te vinden. Maar er zijn gevallen bekend van obstipatie waarbij de oorzaak lag in een traag werkende schildklier of een gezwel in de dikke darm.
Enkele oorzaken van obstipatie zijn verder:
- Aanleg. Sommige mensen hebben minder actieve darmen;
- De bekkenspieren werken niet goed;
- Onvoldoende vocht. Wanneer je te weinig vocht binnenkrijgt, droogt de ontlasting in;
- Ophouden van de ontlasting ondanks aandrang. Wanneer je ontlasting te lang ophoudt wordt deze harder en droogt het in;
- Spanning, stress, afleiding en drukte;
- Te weinig lichaamsbeweging. Beweging bevordert de bewegingen in de darmen (de peristaltiek) en daarmee het voedseltransport door de darmen.
Medicijnen met een verstoppende werking
Enkele voorbeelden zijn antidepressiva, anti-epileptici, ijzertabletten, morfine, morfineachtige medicijnen, Parkinson medicijnen, plaspillen en staalpillen. Deze ontrekken namelijk vocht aan de ontlasting.
Pijnstillers
Sommige pijnstillers kunnen constipatie veroorzaken. Een voorbeeld hiervan is paracetamol met codeïne. Dit komt doordat codeïne de darmwerking vertraagt.
Ziektes
Sommige ziektes kunnen obstipatie veroorzaken, zoals darmpoliepen, een te langzaam werkende schildklier (Hypothyreoïdie), vernauwingen of kanker in de dikke darm.
Weinig vezelrijk voedsel
Vezels houden de darmen in balans en houden het vocht vast waardoor de ontlasting soepel blijft. Indien je te weinig vezels binnenkrijgt, wordt de ontlasting harder.
Gevolgen van obstipatie
Obstipatie heeft naast oorzaken ook enkele gevolgen. Een paar voorbeelden hier van zijn:
- Aambeien, fistels of kleine abcessen;
- Een opgezette of opgeblazen buik;
- Misselijkheid, braken en gebrek aan eetlust;
- Neiging tot flauwvallen tijdens het persen;
- Pijn in de buik en endeldarm;
- Onrust en verwardheid;
- Winden laten.
Obstipatie of Constipatie oplossen? Dat kan met behulp van bepaalde tabletten of laxeermiddelen. Onthou ook dat een gezondere levensstijl hier invloed op heeft. Klik hier om laxeermiddelen te bekijken die constipatie kunnen verhelpen.
Obstipatie voorkomen
Obstipatie kan in veel gevallen worden voorkomen. Soms zijn er echter uitzonderingen, maar over het algemeen is het mogelijk met enkele leefregels een betere darmwerking te creëren.
Eten en drinken
Het is belangrijk voldoende vocht binnen te krijgen. Drink daarom ten minste 1,5 tot 2 liter water per dag. Verder is een gezonde leefstijl van belang. Gezonde voeding, zoals voldoende vezels speelt een cruciale rol bij de stoelgang.
Vezels houden namelijk vocht vast in de darm waardoor meer en zachtere ontlasting ontstaat en de darmen optimaal worden gestimuleerd. 30 gram vezels per dag moet voldoende zijn. Je kunt vezels vinden in:
- Aardappelen;
- Fruit;
- Groenten (ook rauwe groentes);
- Peulvruchten (bonen, erwten en linzen);
- Volkoren biscuit, muesli, rijstwafels en popcorn;
- Volkoren- en roggebrood;
- Volkoren pasta;
- En zilvervliesrijst.
Voldoende beweging
Iedere dag dien je minstens een halfuur intensief te bewegen. Hoe je dit bewerkstelligt, maakt niet uit. Zo kun je kiezen voor drie keer tien minuten beweging of twee keer een kwartiertje. Houd je niet van rennen? Ook wandelen, fietsen, tuinieren of zwemmen is een perfect middel om obstipatie te voorkomen. Hierdoor worden de darmen goed in beweging gezet zodat de ontlasting beter op gang komt.
Toiletgang
Een ding dien je te onthouden: ga naar het toilet wanneer de drang aanwezig is! Houd niet langer op, ook al ben je druk en heb je geen tijd. Indien je de aandrang te vaak negeert, kun je dit proces op het gegeven moment uit het oog verliezen. Het gevolg hiervan is dat de ontlasting langer in de darmen blijft en daardoor uitdroogt en harder wordt. Hierdoor ontstaat obstipatie.
Behandeling obstipatie
Medicijnen die obstipatie veroorzaken
Gebruik je medicijnen en ben je bang dat deze de oorzaak zijn van je verstopping? Dan kun je het beste contact op nemen met de huisarts en overleggen of je minder van deze medicijnen kunt slikken en/of er andere – betere medicijnen zijn.
Medicijnen als oplossing
In tegenstelling tot vochtafdrijvende medicijnen- zijn er gelukkig ook vochthoudende medicijnen- en producten op de markt beschikbaar. Hieronder hebben we een reeks producten op een rijtje gezet in geval van obstipatie.
Psylliumzaad of sterculiagom
Lukt het om een af andere reden niet voldoende vezels binnen te krijgen? Dan kun je als aanvulling psylliumzaad of sterculiagom (korrels of poeder) innemen. Deze twee zijn natuurlijke vezels die helpen bij het vasthouden van vocht bij de ontlasting. Op deze manier werken de darmen beter en krijg je een dunnere ontlasting. Psylliumzaad of sterculiagom kun je het beste dagelijks innemen gedurende het ontbijt. Deze middelen zullen na één tot drie dagen werken. Blijf echter wel voldoende drinken, om verergering van verstopping te voorkomen.
Lactulose
Helpen de natuurlijke vezels zoals psylliumzaad of sterculiagom niet? Dan is er altijd nog lactulose (stroop of zakjes poeder) of macrogol (zakjes poeder). Dit zijn middelen die het vocht naar de darmholte trekken. Op deze manier wordt de ontlasting uiteindelijk dunner en zachter. Door enkel het poeder op te lossen, kun je het beste dit middel tijdens het ontbijt innemen. Lactulose dient veelal twee tot drie maanden worden voortgezet.
Bisacodyl of sennosiden
Deze middelen worden kortdurig gebruikt om de darm te prikkelen. Bisacodyl is een tablet en sennosiden komt voor in de vorm van stroop. Ook deze twee zijn er voor om meer vocht in de darm te creëren waardoor de ontlasting ‘knederig’ wordt en zich naar buiten werkt. Het beste kun je bisacodyl of sennosiden tijdens de avonduren innemen, zodat de ontlasting de volgende ochtend al op gang komt. Het is uit den boze deze middelen veelvuldig in te nemen. Is er sprake van erge verstopping? Dan kan de huisarts je adviseren om bisacodyl te combineren met lactulose.
Zetpil bisacodyl
Het is soms nodig om de eerste harde ontlasting weg te krijgen door het gebruik van de zetpil bisacodyl. Zetpillen breng je via de anus in. Op deze manier komt de ontlasting bijna direct- tot een uur op gang.
Micro-klysma
Om de ontlasting nog sneller op gang te brengen dan de zetpil, is het ook mogelijk een micro-klysma in te brengen. Een klysma is een tube – in dit geval een kleine, waarmee je vloeistof met bepaalde zouten in de anus brengt. Deze vloeistof zorgt er direct voor dat de harde ontlasting zich omvormt tot een soort glijmiddel. Hierdoor ontstaat er een directe reactie waardoor de ontlasting meestal direct aandrang geeft.
Laxeermiddelen
Door het gebruik van laxeermiddelen gaan de darmen sneller werken en vormt zich dunnere ontlasting. Laxeermiddelen kun je echter niet altijd en overal gebruiken, want het komt wel eens voor dat je sneller op het toilet moet zijn dan mogelijk is!
Lidocaïnezalf of nitraatzalf
Heb je constipatie en pijn bij de ontlasting? Dan zul je eens pijnverdovende lidocaïnezalf moeten proberen. Dit dien je op de anus te smeren. Maar ook nitraatzalf kan de kringspier wat ontspannen zodat de ontlasting minder zeer doet.
Obstipatie of Constipatie oplossen? Dat kan met behulp van bepaalde tabletten of laxeermiddelen. Onthou ook dat een gezondere levensstijl hier invloed op heeft. Klik hier om laxeermiddelen te bekijken die constipatie kunnen verhelpen.
Wanneer naar de huisarts?
Het is belangrijk om te weten dat symptomen veel op elkaar kunnen lijken – ook die van obstipatie. Sommige mensen hebben klachten die bijna 100% overeenstemmen met die van constipatie, maar uiteindelijk met een andere ziekte thuiskomen. Om dit te voorkomen, dien je in de volgende gevallen direct contact op te nemen met de huisarts:
- Indien je een week geen stoelgang meer hebt gehad;
- Indien je langer dan twee tot drie weken laxeermiddelen gebruikt;
- Indien er bloed of slijm bij de ontlasting zit en koorts hebt;
- Indien de stoelgang is veranderd;
- Indien je denkt dat medicijnen wel eens de oorzaak kunnen zijn;
- Indien verstopping en diarree elkaar continu afwisselen;
- Indien je naast constipatie ook minder eetlust krijgt of vermagert;
- Indien je twee tot drie weken constipatie hebt, terwijl bovengenoemde adviezen zijn opgevolgd.
Tips bij obstipatie
Hoewel obstipatie vervelend blijft, is het handig om enkele tips op te volgen. Deze tips kunnen je helpen om beter met een moeilijke stoelgang om te gaan. Enkele adviezen die we je mee kunnen geven zijn:
- Beweeg voldoende, eet vezelrijke voeding en drink voldoende, ook wanneer je laxeermiddelen gebruikt;
- Twee weken na inname van medicijnen, is het handig om de huisarts te bellen om te bespreken hoe het gaat. Moeten de medicijnen bijvoorbeeld aan worden gepast of zijn er alleen positieve dingen te noemen?
- Houd rekening met het feit dat middelen zoals lactulose, macrogol en psyllium langer gebruikt moeten worden, soms wel twee maanden;
- Wil je minder laxeermiddelen nemen? Bespreek dit dan eerst met de huisarts. Meestal moet hiervoor echt de tijd worden genomen, omdat de darmen langzaam wennen aan de juiste werking zonder medicijnen.
- Blijf je een moeilijke stoelgang houden? Neem in dit geval dan weer contact op met de huisarts voor verdere hulp.