Sociale fobie is de meest voorkomende angststoornis van België. Ongeveer acht procent van de Belgische bevolking maakt één keer in hun leven een angststoornis mee. Maar wat is sociale fobie nou eigenlijk precies? In dit artikel bespreken we het thema ‘Sociale fobie’.
Inhoud
Een sociale fobie is een angststoornis die wordt gekenmerkt door een belemmerende en excessieve angst die plaatsvindt in het contact met (sommige) mensen.
Bij sociale fobie zijn patiënten vaak bang voor een mogelijk negatieve beoordeling van anderen. Verder hebben ze een permanente angst zichzelf belachelijk te maken door bijvoorbeeld te trillen, blozen of zweten. Op den duur kunnen de angsten dusdanig verergeren dat de patiënt alle sociale aangelegenheden vermijdt.
Sociale fobie: Soorten angsten
Bij sociale fobie komen er drie verschillende soorten angsten voor:
- Patiënten vinden schaamtevolle situaties ontzettend vervelend. Zo zijn ze bang dat anderen hun ‘betrappen’ op hun angst, gespannenheid of nervositeit;
- Ze zijn bang niet adequaat te reageren. Sommigen komen bijvoorbeeld niet gemakkelijk uit hun woorden of zijn onhandig;
- Sociale fobie kan overigens ook te maken hebben met een vrees voor afwijzing over een patiënt zijn of haar lichaam, manier van bewegen of het uiterlijk.
Sociale fobie heeft specifieke sociale angstklachten. Deze verschijnselen zijn vaak te herkennen aan bepaalde situaties, zoals:
- Angst om bepaalde fouten te maken;
- Angst om presentaties te geven of voor een groep te spreken;
- Angst om te blozen;
- Angst om te trillen;
- Angst om verkeerd te praten;
- Angst om te zweten of niet lekker te ruiken.
Verder kunnen patiënten veelal ook ‘normale’ onzekerheden vertonen, dit worden ook wel gegeneraliseerde sociale angsten genoemd. Voorbeelden hiervan zijn:
- Patiënten voelen zich gespannen onder de mensen;
- En vertonen bovenal faalangst en zijn uiterst voorzichtig;
- Het verlegen of geremd zijn in sociale aangelegenheden;
- Eenvoudige schaamte over eigen gedrag.
Een sociale fobie kan grote gevolgen hebben op het dagelijks leven van een patiënt. Zij vertonen regelmatig ontwijkgedrag bij gemaakte afspraken en andere verantwoordelijkheden. Daarnaast heeft deze angststoornis invloed op o.a. het aangaan van relaties, deelnemen aan groepen, omgang met gezaghebbenden, opleiding- en promotiekansen en sociale contacten.
Het is nog steeds niet duidelijk waarom sommige mensen een sociale fobie ontwikkelen. Uit onderzoek is echter wel gebleken dat erfelijkheid een rol speelt. Zo komen angststoornissen – zoals sociale fobie, vaker voor in bepaalde families dan in anderen.
Ook heeft de wetenschap aan kunnen tonen dat neurotransmitters een functie in dit proces hebben. Neurotransmitters zijn stoffen die invloed hebben op de gevoeligheid voor angst of paniek. Daarnaast staan ervaringen en opvoeding centraal bij de vorming van een angststoornis. Hoe ga je bijvoorbeeld met angst om?
Ten slotte zijn er een aantal risicofactoren bekend die ten grondslag kan liggen, zoals:
- Alleen wonen;
- Depressiviteit;
- Het hebben van een lage opleiding;
- En/ of een psychotrauma;
- Verslavingsproblematiek;
- Weinig inkomen;
- Zonder werk zitten;
Indien een persoon diverse verschijnselen vertoont van een sociale fobie, komt diegene vaak terecht bij een hulpverlener die verder onderzoek doet. Psychologen of andere hulpverleners maken gebruik van een standaard methode dat ook wel wordt omschreven als de DSM-IV (Diagnostic Statistical Manual). Door middel van dit instrument kan een hulpverlener bepalen of de persoon in kwestie een sociale fobie- of een andere psychiatrische stoornis ontwikkeld heeft.
Helaas gaat een sociale fobie niet vanzelf over. Het is daarom noodzakelijk als patiënt in behandeling te gaan. De behandeling bestaat veelal uit gedragstherapie en/of medicijnen. In de meeste gevallen wordt er een combinatie van beide gebruikt om de fobie doelmatig en efficiënt te behandelen.