De nieren hebben een belangrijk aandeel bij het behouden van de gezondheid van het menselijk lichaam. De drie belangrijkste taken van de nieren zijn het verwijderen van afvalstoffen uit het bloed, het bewaken en regelen van de vochtbalans van het lichaam en de productie van hormonen. Wanneer één of meerdere functies aangetast zijn en niet meer naar behoren werken spreekt men van nierfalen. De medische term die dikwijls gebruikt wordt voor nierfalen is nierinsufficiëntie.
Nierfalen kan diverse oorzaken hebben. Een van de meest voorkomende oorzaken van nierfalen is een verwaarloosde suikerziekte. Ook een te hoge bloeddruk, nierontstekingen en atherosclerose vormen risicofactoren voor het ontstaan van nierfalen. Een overdosis van geneesmiddelen, overmatig alcoholgebruik en bepaalde antibiotica kunnen ook de oorzaak van nierfalen zijn.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen twee typen nierfalen, namelijk het acute nierfalen en het chronische nierfalen. Acuut nierfalen kan ontstaan na een operatie, bij het gebruik van sommige geneesmiddelen, ontstekingen van de nieren of ernstige verwondingen. Chronisch nierfalen ontstaat echter geleidelijk met in het begin weinig klachten en verschijnselen.
Over het algemeen heeft men in de beginstadia van nierfalen geen klachten en verschijnselen. Men krijgt pas klachten wanneer de nierfunctie teruggebracht is tot 25%. Er kunnen dan klachten optreden die het gevolg zijn van een opeenhoping van afvalstoffen in het bloed, zoals vermoeidheid, jeuk, vergeetachtigheid, verminderde eetlust en slapeloosheid. Men wordt vatbaarder voor infecties en kan last krijgen van uitdrogingsverschijnselen.
Hoe het nierfalen behandeld moet worden is afhankelijk van de vorm. Acuut nierfalen moet direct behandeld worden en is levensbedreigend. Bij chronisch nierfalen is de behandeling er vooral op gericht de resterende nierfunctie te behouden. Over het algemeen bestaat de behandeling dan uit medicijnen gecombineerd met een bepaald dieet. Wanneer de nierfunctie verder is afgenomen tot 10 tot 5% zijn aanvullende behandelingen noodzakelijk, bijvoorbeeld dialyse of een niertransplantatie.