Bijna iedereen heeft ze wel eens op televisie gezien: mensen met een extreem lichte huid, witte haren en rode ogen. Maar heb je er ooit over nagedacht wat deze mensen moeten doormaken?
Ze zijn geen standaard mensen en dat maakt het soms moeilijk voor een albino om een normaal leven te leiden. Maar wat zijn de symptomen precies en hebben deze mensen ook klachten?
In dit artikel bespreken we alles rondom het thema ‘Albinisme’.
Inhoud
Wat is albinisme?
Albinisme is een genetische aandoening waarbij er onvoldoende pigment (melanine) wordt aangemaakt. Dit pigment zorgt voor de kleur van de huid, haar en ogen. Daarom hebben mensen met albinisme veelal een opmerkelijke lichte huidskleur met witte haren en doorschijnende ogen. Veel mensen denken dat albino’s een rode oogkleur hebben, maar niets is minder waar. Bij albino’s ontbreekt het vaak pigment in de ogen waardoor je bij licht de bloedvaatjes ziet die het netvlies van bloed voorzien.
Albinisme komt voor bij 1 op de 17.000 mensen en is daarom geen zeldzame aandoening. Vanaf de geboorte is deze erfelijke aandoening al aanwezig. Albino’s hoeven echter niet overal gebrek aan pigment te hebben, er kan immers sprake zijn van gedeeltelijk albinisme waarbij de aanmaak van melanine op bepaalde gebieden ontbreekt.
De oorzaak van albinisme
Zoals eerder vermeld, is albinisme genetisch bepaald. De oorzaak van albinisme zit dan ook in de verandering van het erfelijk materiaal, ons DNA. De genen zijn de onderdelen waarin iedere eigenschap van ons ligt opgeslagen. Om het kort uit te leggen, zijn onze genen terug te vinden in onze cellen op structuren die ook wel chromosomen worden genoemd.
Zo heeft elke cel 23 chromosomenparen, waarvan telkens één chromosoom die afstamt van de moeder, en één chromosoom van de vader.
Het probleem bij albinisme ligt tevens in de chromosomen. Er zijn maar liefst 3 chromosomen bekend die albinisme kunnen veroorzaken. Dit zijn chromosomen 11, 15 en 23. De laatste is bovendien een geslachtschromosoom dat bepaalt of de baby vrouwelijk of mannelijk wordt.
Bij albinisme is er geen sprake van dominante overerving; maar juist van een recessieve. Je wordt dus alleen een albino wanneer beide ouders het slechte gen overdragen. Indien slechts één ouder het gen draagt, kan het kind dus geen albino worden. Overigens krijgt het kind wel het recessieve gen mee dat bij zijn eigen voortplanting nog wel een rol kan spelen. Albinisme is aldus erfelijk.
Albinisme kan op twee manier worden overgeërfd:
- Recessieve overerving. Beide ouders geven de aanleg van albinisme in de genen door aan het kind. Deze kinderen krijgen te maken met geheel albinisme, zoals te weinig melanine in de ogen, haren en huid.
- Geslachtsgebonden recessieve overerving. Bij dit type albinisme geven de vrouwen de aandoening door terwijl mannen de ziekte krijgen. Bij deze kinderen is er alleen sprake van te weinig pigment in de ogen.
Symptomen van albinisme
Er zijn een aantal symptomen, dat deze erfelijke aandoening kunnen beschrijven. Hieronder hebben we een lijstje opgesteld met de meest voorkomende klachten bij albino’s:
- Abnormale kromming van het oog;
- Blindheid;
- Het niet kunnen kijken naar één punt;
- Het onvrijwillig heen en weer bewegen van de ogen (nystagmus);
- Een snel verbrande huid;
- Gevoelige huid;
- Hinder met details zien;
- Lichtschuwheid (fotofobie);
- Moeilijkheden met het oriënteren in fel daglicht;
- Moeite met overgangen in lichthoeveelheid;
- Onderontwikkelde gele vlek;
- Strabisme (scheel zien of een lui oog);
- Verminderde gezichtscherpte;
Waar komt albinisme voor?
Albinisme is overal terug te vinden: bij mensen, dieren en zelfs planten. Albinisme komt dus over de hele wereld voor. In Nederland of andere westerse landen hebben we echter niet veel albino’s wonen. Bij ongeveer 1 op de 17.000 is het gen tot uiting gekomen. In Afrika is dit wel anders, hier is de aandoening bij veel meer mensen terug te vinden. Zo wordt geschat dat 1 op de 2000 tot 1 op de 5000 mensen in Afrika een albino is. De reden hiervoor is nog steeds onbekend. Ga je in de toekomst toevallig een keer op reis naar Mali, Malawi of Senegal? Grote kans dat je een albino tegenkomt!
In Afrika wordt albinisme overigens veelal niet geaccepteerd. Afrikanen hebben een groot aantal vooroordelen over mensen met albinisme. Zo denken ze dat albinisme een besmettelijke ziekte is en worden albino’s vaak bestempeld als gevaarlijk heksen. Daarom worden veel Afrikaanse albino’s gepest of zelfs afgestoten. Gelukkig zijn er heel wat organisaties die deze mensen helpen zoals Stichting Afrikaanse albino’s.
Wat is het omgekeerde van albinisme?
Het tegenovergestelde van albinisme is melanisme. De naam zegt het al: bij melanisme is er in tegenstelling tot albinisme juist een overvloed aan pigment (melanine). Melanisme is een veel minder bekende aandoening terwijl het ook overal ter wereld voorkomt. De kenmerken van melanisme is een veelal zeer donkere huidskleur dat uit een evolutionair mechanisme is ontstaan. Zo biedt een zwarte huidskleur veel voordelen, zoals bescherming tegen de zon. Melanisme komt het meest voor bij reptielen.
[cta type=oranje]Klik hier om meer te lezen over Albinisme behandeling, gevolgen en diagnose[/cta]